ბერძენი ფილოსოფოსები

სტატიის ავტორი: ლიზი გვალია

ფილოსოფია ცოდნის, რეალობისა და არსებობის ფუნდამენტური ბუნების შესწავლაა. მან დიდი გავლენა მოახდინა მსოფლიო ისტორიაზე. დიდი მოაზროვნეების, სოკრატეს, პლატონისა და არისტოტელეს მიერ ჩამოყალიბებულმა ფუნდამენტურმა იდეებმა შეცვალეს ადამიანის წარმოდგენები სამყაროზე, შეცვალეს კაცობრიობის აზროვნების ისტორია. მაინც ვინ იყვნენ ეს ძველი ბერძენი ფილოსოფოსები?

 თალეს მილეტელი

ჩვენს წელთაღრიცხვამდე VII საუკუნეში ფილოსოფია უფრო ეხებოდა ბუნებისმეტყველებას, ვიდრე მორალურ საკითხებს. ერთ-ერთი პირველი ბერძენი ფილოსოფოსი, რომელიც კონცენტრირდა სამეცნიერო აზროვნებაზე, იყო თალეს მილეტელი. თალესი დაიბადა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 624 წელს ქალაქ მილეტში, მცირე აზიაში და იყო იმ მოაზროვნეთა ახალი ტალღის ნაწილი, რომლებიც ცდილობდნენ დაედგინათ, როგორ აშენდა სამყარო. ეს იყო მეტაფიზიკის ფილოსოფიური ნაწილი. თალესი მონისტი იყო, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის ერთ ნაწილაკს სამყაროს ფუძედ თვლიდა.

არისტოტელე

ის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ფილოსოფოსია. არისტოტელე პლატონის მოსწავლე იყო და წვლილი შეიტანა ბევრი სასწავლო სფეროს განვითარებაში, მათ შორის მეტაფიზიკის, ლოგიკის, პოეზიის, ლინგვისტიკისა და პოლიტიკის.

პლატონი

პლატონი არისტოტელეს მასწავლებელი იყო. ის ცნობილია, როგორც ათენის აკადემიის დამფუძნებელი. ეს დასავლეთში პირველი უმაღლესი განათლების ინსტიტუტი იყო. პლატონს სჯეროდა, რომ კონტრასტი იდეალურ ფორმებსა და ჩვენს არასრულყოფილ ასლებს შორის  ეხება ისეთ ცნებებს, როგორებიცაა სიკეთე და სამართლიანობა. პლატონი ვარაუდობდა, რომ მიზეზის გამოყენება სიკეთის სრულყოფილი ფორმის გამოსავლენად, ჩვენი არასრულყოფილი ასლის ნაცვლად, იყო ფილოსოფიის საბოლოო მიზანი.

სოკრატე

სოკრატე ცნობილი ფილოსოფოსი იყო. მან შეიმუშავა სოკრატული მეთოდი, რომელიც გულისხმობდა ვინმეს ძირითადი იდეის მიღებას და კითხვების დასმას ნებისმიერი წინააღმდეგობებისა თუ ხარვეზების გამოსავლენად. სოკრატე იმედოვნებდა, რომ შეისწავლიდა ყოველდღიურად გამოყენებულ ცნებებს, რომლებიც ხალხმა თავისთავად მიიჩნია, რათა მას სხვადასხვა კუთხიდან დაენახა ჭეშმარიტება და მიეღო ახალი ღირებული შეხედულებები.

დიოგენე სინოპელი

ერთ-ერთი ყველაზე ექსტრემალური ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი იყო დიოგენე, ცინიკური სკოლის დამაარსებელი. სოკრატეს გავლენით დიოგენე სათნოებით ცხოვრებას მისდევდა. თუმცა, მისი მეთოდები რადიკალურად განსხვავდებოდა სხვა ფილოსოფოსებისგან.

დიოგენეს სჯეროდა, რომ მატერიალური საკუთრების უარყოფითა და სიღარიბის ასკეტური ცხოვრების ერთგულებით შეიძლება თავისუფალი იყო სოციალური მოლოდინებისა და პოლიტიკისგან. ის მხარს უჭერდა ცხოვრებას, რომელსაც მართავდა წმინდა ბუნებრივი იმპულსები, შემზღუდველი სოციალური კონვენციების გარეშე. დიოგენესთვის „ყველაზე მეტი აქვს, ვინც ყველაზე ნაკლებით კმაყოფილია“.

ჩვენ გავეცანით ბერძeნ ფილოსოფოსებს, რომლებმაც მნიშნელოვანი წვლილი შეიტანეს დღევანდელი მსოფლიოს აღქმაში. ეს საფუძველს მოგვცემს განვიხილოთ სხვადასხვა ფილოსოფიური საკითხი. მოკლედ, ბერძენი ფილოსოფოსების გავლენა ყოველთვის იგრძნობა. მათმა წვლილმა ფილოსოფიაში გაუძლო დროს, გავლენა მოახდინა ადამიანის ცოდნის, ეთიკისა და მსჯელობის, თეორიისა თუ პრაქტიკის  მრავალ ასპექტზე, ასევე დაეხმარა კაცობრიობას დასავლური ფილოსოფიის საფუძვლის ჩამოყალიბებაში. ამ ფილოსოფოსებმა დიდი გავლენა მოახდინეს ფილოსოფიის სფეროზე, დაწყებული სოკრატული კვლევის მეთოდით, პლატონის გამოქვაბულის ალეგორიამდე და არისტოტელეს წვლილამდე ეთიკასა და მეტაფიზიკაში. მათი ცოდნის, ანალიტიკური უნარებისა და ეთიკური გამოკვლევის ძიება რჩება მოტივაციისა და დისკუსიის წყაროდ, რაც მუდმივი შეხსენებაა ფილოსოფიის ღირებულებისა და მისი უნარის, მნიშვნელოვნად შეცვალოს ჩვენი აღქმა სამყაროსა და მასში ჩვენი ადგილის შესახებ.