ბორჯიები: მაფია თუ არისტოკრატია?
სტატიის ავტორი: მარიამ ლაგვილავა
ბორჯიები ესპანური წარმოშობის იტალიური დიდგვაროვანი ოჯახის წარმომადგენლები იყვნენ. ეს ოჯახი განთქმული იყო გარყვნილებითა და სკანდალებით. ისინი პაპობის ინსტიტუტს ასეთივე დამოკიდებულებით მართავდნენ. ეს ოჯახი მიჩნეულია ,,პირველ კრიმინალურ ოჯახად“. მათგან მომდინარეობს დღესდღეობით ცნობილი იტალიური მაფია.
ოჯახის ისტორია რენესანსის პერიოდში იწყება. როდრიგო ბორჯია ეპისკოპოსი გახდა, ბორჯიების მთელი თავგადასავალი კი მისი რომის პაპობით იწყება. მას ორი შვილი: ცეზარე და ლუკრეცია ჰყავდა. და-ძმას კი ბრალს ბევრი სდებდა ინცესტში – მათი ახლო ურთიერთობიდან გამომდინარე. როდრიგო რასაკვირველია, ამაზე თვალს ხუჭავდა. ის ყველა ბრალდებას უარყოფდა, რაც მის პაპობას ხელს უშლიდა. სამწუხაროდ, ეს არ იყო ერთადერთი ცოდვა, რომელიც ამ ოჯახმა ჩაიდინა. მათ სახელი იმ დროინდელ იტალიაში მტრების მოწამვლითაც მოიხვეჭეს. მათი მთავარი მოწინააღმდეგე კი ასევე ცნობილი მედიჩის საგვარეული იყო. იმის გარდა, რომ უთანხმოება ბორჯიებს ამდენი დანაშაულის გამო მოსდიოდათ სხვა დიდგვაროვნებთან, მათი მტრობის ერთ-ერთი მიზეზი იყო მათი გავლენა რენესანსულ მხატვრობასა და ხელოვნებაზე. ბორჯიების ერთადერთი ქალბატონი ლუკრეცია დიდად დაინტერესებული იყო ხელოვნებით, რის გამოც ხელს უწყობდა მის განვითარებას.
ერთ-ერთი სკანდალის საბაბი ბორჯიების წარმომავლობა გახდა. ბევრი მათ იუდაისტებად მოიხსენიებდა, რომლებიც კათოლიკეებად აჩვენებდნენ თავს. მიუხედავად ამისა, მათი მხარდაჭერა ყველას სურდა, მათ შორის მათ უდიდეს მტრებს სფორზების საგვარეულოსაც, რომელთა ორივე ვაჟი დანიშნული იყო ლუკრეციაზე, ცამეტი წლის ასაკამდე. ერთს ერგო ბედნიერება გოგონას ცოლად მოყვანის, თუმცა ბორჯიების ქალბატონმა მას უღალატა ვინმე პერეტოსთან. უფროსი ვაჟი, ცეზარე კი დის დასჯას ვერ აიტანდა, ამიტომ სფორზის მემკვიდრე და ლუკრეციას ქმარი მოკლა. თავად ლუკრეცია კი ფეხმძიმედ დარჩა და რადგანაც მამის იდენტობის გარკვევა შეუძლებელი იყო, ბავშვს ,,რომის შვილი“ უწოდეს.
რაც შეეხება ცეზარეს, ის როგორც უფროსი ვაჟი პატარაობიდანვე იზრდებოდა მკაცრი მეთვალყურეობით, რათა მამამისი არ შეერცხვინა. თორმეტი წლის ასაკიდან დაეუფლა სამართლისა და პოლიტიკის საწყისებს, იქცა ამბიციურ და გონებაგამჭრიახ ყმაწვილად. მამის სიკვდილის შემდეგ თავად უკვე კარდინალისა და საკუთარი ინტერესებისთვის რომის პაპობის კანდიდატთან კარგი ურთიერთობის დამყარების მიზნით ხულიო როვეროს მიეკედლა იმ იმედით, რომ ის გახდებოდა რომის პაპი. ასეც მოხდა, მაგრამ ცეზარეს ბედმა დასცინა. ადამიანი, რომელიც მისი ხელშეწყობით პაპი გახდა, მის ერთ-ერთ უდიდეს მტრად იქცა.
თავად ცეზარე 1507 წელს გარდაიცვალა. ეს ფაქტობრივად ბორჯიების დაცემა იყო. მან ვერ შეძლო ისტორიაში მნიშვნელოვანი კვალის დატოვება. ცნობილი მხოლოდ ცოდვებით გახდა.
ლუკრეციასა და ცეზარეს რთული ცხოვრება ჰქონდათ. ცეზარე პოლიტიკურ გენიოსად ითვლებოდა სტრატეგიული აზროვნებისა და ტაქტიკური ნიჭის გამო, ლუკრეცია კი ცნობილი იყო საწამლავების ოსტატობით. მიუხედავად ამისა, მათი შესაძლებლობები გაიფლანგა ბოროტებასა და ვერაგობაში. ბევრი ამ ყველაფერს როდრიგო ბორჯიას, ოჯახის თავს, აბრალებს. აქედან გამომდინარე, მრავალი ფიქრობს, რომ ლუკრეციასა და ცეზარეს ნამდვილი სიყვარული არ გამოუცდიათ, ამიტომ ნუგეში ერთმანეთთან სიახლოვეში ჰპოვეს. ბორჯიების ხაზი აქ არ გამწყდდარა, ცეზარეს თერთმეტი არალეგიტიმური შვილი ჰყავდა, მათ შორის უმცროსს ლუკრეციაც კი დაარქვა.
ლუკრეციას კი რვა შვილი ჰყავდა. მან მეტ-ნაკლებად თავის დაღწევაც მოახერხა სკანდალების კლანჭებიდან და საპატიო ქალბატონადაც კი ითვლებოდა.
ამ ყველაფრის გათვალისწინებითაც კი, ბორჯიების საგვარეულო დაეცა, რაც მოსალოდნელიც კი იყო. სახლი, რომელიც ბოროტებაზეა აშენებული ერთ დღეს მაინც დაინგრევა. რენესანსის პერიოდში ასეთი ოჯახი ბევრი იყო, მაგრამ რატომ არიან მაინცდამაინც ბორჯიები ყველაზე სახელგანთქმულნი თავიანთი ვერაგობით? იქნებ ჰქონდა ამას უფრო ღრმა აზრი? ნუთუ ყველა არისტოკრატი არ იყო ცოდვილი? მაფიის ბრალდება გასაგებია, მაგრამ მაფიაც არისტოკრატია, არისტოკრატი კი მაფიაა. ერთი მეორეს არ გამორიცხავს, არც ამართლებს. გლეხები როდი იყვნენ გამორჩეული ბოროტმოქმედები?! ყველაზე მეტს ყოველთვის ის აშავებდა, ვისაც ყველაზე მეტი ფინანსები ჰქონდა, ამიტომ არც ბორჯიები იყვნენ გამონაკლისნი.
