
სტატიის ავტორი: ნია ტაკიძე
ალბერ კამიუ იყო ფრანგი ფილოსოფოსი, მწერალი და ჟურნალისტი, რომლის ნამუშევრები ეხება აბსურდიზმის კონცეფციას – იდეას, რომ ადამიანის არსებობა არსებითად უაზრო და ქაოსურია, მაგრამ ადამიანები დაჟინებით ეძებენ მიზანს. კამიუმ გამოიკვლია ეს პარადოქსი, დასვა შეკითხვა, თუ როგორ უნდა იცხოვროს ადამიანმა, როცა ცხოვრების განმავლობაში, გამოწევევებთან გამკლავებისას, მას არ ეძლევა მზა პასუხები სამყაროსგან. მიუხედავად იმისა, რომ კამიუ ხშირად ასოცირდება ეგზისტენციალიზმთან, რეალურად მისი ინტერესის საგანი აბსურდიზმი იყო, რაც მკაფიოდ წარმოჩნდა მის ნამუშევრებში. მან აღწერა, თუ როგორ ეწინააღმდეგება მდუმარე, გულგრილი სამყარო ადამიანების ლტოლვას – იყვნენ მნიშვნელოვანნი.
კამიუს ფილოსოფიის ცენტრში დგას აბსურდის იდეა. ეს კონცეფცია კარგად არის ილუსტრირებული მის ნარკვევში „სიზიფეს მითი“, რომელშიც კამიუ აღწერს მითიური პერსონაჟის, სიზიფეს, მძიმე მდგომარეობას, რომელიც დაგმობილია მთაზე ლოდის აწევით მხოლოდ იმისთვის, რომ ყოველ ჯერზე უყუროს მის უკან დახევას. სიზიფეს მარადიული ბრძოლა ასახავს ადამიანის მდგომარეობას: მნიშვნელობის ძიება უშედეგოა, მაგრამ თავად ბრძოლა გრძელდება. კამიუს ცენტრალური კითხვა სიზიფეს მითში – “ვიცხოვროთ თუ თავი მოვიკლათ?” – პირდაპირ ეხება ამ დაპირისპირებას. კამიუსთვის აბსურდი არ ამართლებს სასოწარკვეთილებას ან თვითმკვლელობას, არამედ ადამიანს მოუწოდებს ცხოვრების თანდაყოლილი უაზრობის გამომწვევი მიზეზების მიღებისკენ. „აბსურდთან ცხოვრება“ ნიშნავს მის აღიარებას.
მიუხედავად იმისა, რომ კამიუს ფილოსოფია ხშირად ემთხვევა ეგზისტენციალიზმს, ინდივიდუალურ გამოცდილებასა და თავისუფლებაზე მისი ფოკუსირების გამო ის დისტანცირებული იყო ეგზისტენციალისტი მოაზროვნეებისგან, მაგალითად, ჟან-პოლ სარტრისგან, პოლიტიკური შეხედულებების გამო. კამიუს ყველაზე ცნობილი ფილოსოფიური ნაშრომი „მეამბოხე“, იკვლევს აჯანყებას, როგორც პასუხს აბსურდზე. უაზრობაზე დამორჩილების ნაცვლად, კამიუ ამტკიცებდა, რომ ადამიანი უნდა ჩაერთოს აჯანყებაში – მიიღოს აბსურდი და განაგრძოს პირადი მნიშვნელობის ძიება მოქმედებისა და მთლიანობის გზით, თუნდაც ცხოვრების აშკარა უშედეგობის პირობებში. ეს მეამბოხე პოზიცია გავლენას ახდენს კამიუს პოლიტიკურ აზროვნებაზე. იგი ხშირად აკრიტიკებდა მისი დროის პოლიტიკურ იდეოლოგიას, განსაკუთრებით მარქსიზმსა და კომუნიზმს, ასევე რწმენის ტრადიციულ სისტემებს.
კამიუს მიდგომა პარადოქსულია. ის ადასტურებს ცხოვრების აზრს და უარყოფს საბოლოო მნიშვნელობის ძიებას. კამიუ აბსურდიზმს სასოწარკვეთისკენ მოწოდებად არ თვლიდა; უფრო სწორად, ეს იყო გამოწვევა, მიეღო ადამიანს ცხოვრება მისი ამაოების სრული გაცნობიერებით და ეპოვა სიხარული თავად ბრძოლაში.
კამიუ ესეების, პუბლიცისტიკისა და რომანების საშუალებით, როგორიცაა „უცხო“, აკრიტიკებდა სხვადასხვა იდეოლოგიას, რომლებიც ცდილობდნენ საზოგადოებაში დაენერგათ სხავდასხვა აზროვნების სისტემები, იქნება ეს რელიგიური, პოლიტიკური თუ ფილოსოფიური. კომუნიზმისა და ფაშიზმის უკიდურესობების მიმართ მისმა წინააღმდეგობამ წარმოაჩინა ის, როგორც მორალისტი, რომელიც ზრუნავს ადამიანის ღირსებასა და თავისუფლებაზე. კამიუს ფილოსოფიურმა ერთგულებამ აბსურდისადმი ასევე გახადა იგი პიროვნული და ინტელექტუალური აჯანყების მტკიცე დამცველი, რომელიც მხარს უჭერდა ინდივიდებს, ეცხოვრათ სრულფასოვნად, თუნდაც აზრს მოკლებულ სამყაროში.
საბოლოოდ, კამიუს აბსურდიზმი გვთავაზობს მოსაზრებას ადამიანის მდგომარეობაზე. იგი მოგვიწოდებს ვიცხოვროთ სრულფასოვნად, მივიღოთ აბსურდი ისე, რომ არ დავნებდეთ სასოწარკვეთილებას.